اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات
به عبارت دیگر هنگامی که از روبرو به ستون مهره ها نگاه می کنیم ستون مهره مستقیم و در امتداد یک خط عمودی صاف می باشد. هر گاه این خط صاف دچار خمیدگی گردد در نگاه از روبرو دیگر ستون مهره بصورت یک امتداد مستقیم دیده نمی شود و به یک یا هر دو سمت دچار خمیدگی می شود که به این امر اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات می گوییم. به عبارت دیگر انحراف ستون فقرات همراه چرخش ستون مهره بطوریکه زوائد شوکی بطرف تقعر و بدنه مهرهها به سمت تحدب است.
میزان شیوع اسکولیوز حدود ۲درصد الی ۵درصد گزارش شده است .عوارض اسکولیوز عبارتند از درد، کاهش تحرک ستون فقرات ، اختلال در سیستم قلبی – ریوی ، اختلال در سیستم عصبی و عدم تقارن در دو طرف بدن می باشد .
علل اسکولیوز
۱- علل ناشناخته(ایدیوپاتیک) idio patic
۲- مادرزادی مثل آرتروگریپوزیس
۳- فتق دیسک
۴- بیماریهای متابولیک مثل نرمی استخوان( راشیتیسم)
۵- شکستگی مهرهها
۶- انحراف لکن در اثر کوتاهی یک پا – خم شدن یک پا – عقب رفتن زانو، پرانتزی یا ضربدری شدن زانو در یک طرف یا در اثر عوامل عضلانی مانند کوتاهی نزدیک کنندهها، کوتاهی دورکننده ها
۷- عادتهای غلط، ایستادن، نشستن و حمل اشیاء
۸- بیماری هیستریک (نمایشی)
۹- بعضی از بیماریها مانند سل استخوان حتی سرطانها وبیماریهای روماتیسمی
ایجاد اسکولیوز یک روند تدریجی دارد. اسکولیوز معمولاً درست قبل یا در خلال بلوغ مود توجه قرار می گیرد. زمانی که جهش رشدی در فرد ایجاد شده است. بروز اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات در خانم ها شایع تر از آقایان می باشد. در موارد کمی اسکولیوز در دوره نوزادی تشخیص داده می شود و لذا درمان زودتر شروع می گردد..
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات
علائم و نشانه ها
در شروع بیماری اغلب اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) درد ندارد و می تواند تشخیص آن مشکل باشد.
قرار نداشتن شانه ها یا دو سمت لگن در یک سطح مثلاً یک شانه بالاتر از شانه دیگر باشد.
وجود داشتن یک حالت برجستگی یا کوهان در یک سمت ستون مهره در قسمت پشت
ضعف عضلات یک سمت ستون مهره که در معاینه بصورت تحلیل رفتن عضلات یک سمت ستون مهره خود را نشان می دهد.
کمردرد مزمن
افتادگی شانه ها
عوارض
- درد
- اختلال در عملکرد سیستم قلبی – ریوی
- اختلالات عصبی
- اختلال در راه رفتن
- کاهش تحرک ستون فقرات
راه ها و روش های درمان
درمان بدون جراحی
وقتی که شدت انحراف ستون مهره زیر ۲۰ درجه است یا سن بچه نزدیک سن بلوغ است پزشک ارتوپد معمولاً فقط بیمار را تحت نظر گرفته و درمانی انجام نمیدهد. در این موارد پزشک معالج هر ۶-۳ ماه از بیمار عکسبرداری کرده و شدت قوس را اندازه گیری میکند تا اگر قوس شدیدتر شد درمان مناسب را انجام دهد.
اگر شدت قوس ستون مهره بین ۴۵-۲۵ درجه باشد و بچه هنوز در حال رشد باشد پزشک ارتوپد معمولاً از بریس استفاده میکند. هدف از استفاده از بریس در این وارد این است که تا کامل شدن بلوغ فرد از بیشتر شدن شدت قوس جانبی ممانعت به عمل آید.
بریس ها وسایلی هستند که به دور کمر و تنه بسته می شوند. گاهی در بیمارانی که سن کمی دارند ممکن است پزشک معالج تصمیم بگیرد موقتا از بریس استفاده کند تا وقتی سن وی کمی بیشتر شد عمل جراحی را انجام دهد. معمول ترین بریسی که در درمان اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) بکار می رود بریس میلواکی است که از ناحیه لگن تا گردن فرد را می گیرد و از کنار هم به قفسه سینه فشار می آورد تا انحراف جانبی را اصلاح کند. این بریس باید تا پایان بلوغ پوشید.ه شود و در آن زمان در یک بازه زمانی ۱۲-۶ ماه کم کم کنار گذاشت.ه شود.
اگر شدت قوس ستون مهره بیش از ۴۵ درجه باشد و بچه هنوز در حال رشد باشد پزشک معالج ممکن است توصیه به عمل جراحی کند.
در قوس های بیش از ۵۵-۵۰ درجه حتی وقتی سن رشد بچه کامل شد.ه است ممکن است عمل جراحی انجام شود. در مواردی هم که علیرغم استفاده از بریس شدت انحراف جانبی ستون مهره همچنان رو به افزایش است هم از عمل جراحی استفاده می شود. مورد دیگری که از عمل جراحی برای درمان اسکولیوز استفاده می شود وقتی است که بدنبال بیماری های عصبی یا عضلانی ایجاد شد.ه باشند. این اسکولیوز ها معمولا پیشرونده بوده و به درمان با بریس جواب مناسبی نمیدهند.
عمل جراحی
در حین جراحی انحراف ستون فقرات پزشک ارتوپد با استفاده از وسایل فلزی مخصوصی به شکل پیچ، قلاب، سیم و میله ستون مهره را صاف تر کرده و آنها را در همین حال نگه میدارد. در این اعمال جراحی معمولاً از پیوند استخوان هم استفاده میشود تا مهره ها را در وضعیت اصلاحی جدید به یکدیگر جوش بدهند.. معمولاً در روز دوم بعد از جراحی بیمار می تواند بدون بریس راه برود و بعد از یک هفته از بیمارستان مرخص میشود. بعد از جراحی معمولاً دردی وجود ندارد. بیمار حدوداً بعد از ۹-۶ ماه میتواند به فعالیت های ورزشی برگردد با این حال چون قدرت انعطاف پذیری مهره بعد از جراحی کم می شود بیمار باید از انجام ورزش های شدید مثل ورزش های رزمی خودداری کند.
بدون دیدگاه