بریس و دستگاه حرکتی بدن
در این مقاله قصد داریم تا در خصوص بریس و دستگاه حرکتی بدن بپردازیم. در واقع د راین مقاله ابتدا به معرفی دستگاه حرکتی بدن میپردازیم که این دستگاه از چه بخش هایی تشکیل شده و عملکرد هر بخش به چگونه می باشد.
دستگاه حرکتی بدن از سلولهای مزودرم بهوجود میآید. دسـتگاه حــرکتی بـدن شـامل غـضروف ٬ اسـتخوان ٬ عـضله و قسـمتهای مربوط به آنها میباشد. در این بـخش بـه طور خـلاصه بـه شـرح قسمتهای مختلف این دستگاهها میپردازیم.
غضروف Cartilage
بعضی از سلولهای مزان شیمی جنین در حوالی ۵ هفتگی مـترا کـم شده و از سایر سلولها مشخصتر میگردند. این صفحات سلولی از ســلولهای Precartilage تشکـیل شـده انـد. مـاده بـین سلولیMatrix به اشکال مختلف در بین ایـن سـلولها بـه وجود آمـده وانواع غضروف تشکیل میگردد.
ساختمان غضروف
ساختمان غضروف کم و بیش نظیر استخوان است مگر در بعضی مـوارد کـه از آن متمایز است . غـضروف از سـلولهای غـضروفی(Chondrocyte (و ماده بین سلولی تشکیل شده است . سلولهای غضروفی نـظیر بـافت اسـتخوانـی در حـفره هایی بـه نـام ل کـونا(Lacuna (قرار گرفته اند. برخلاف بافت استخوانی ٬ مواد آهکـی در ماده بینسلولی بافت غضروفی رسوب نمیکند. تفاوت دیگـرغضروف با استخوان این است کـه عـروق و اعـصاب نـداشـته وتـغذیه سـلولهای آن بـه وسـیله انـتشار (Diffusion (از راه مـادهبینسلولی انجام میگیرد. بدین معنی که مـواد غـذایـی از رگـهایخونی موجود در لیه پـوششی غـضروف (Perichondrium (واز مــایع سـینویال مـفصلی وارد مـاده بـینسلولی مـیشود و بـهسلولهای غضروفی میرسد. در بافت بین سلولی نسـج غـضروفیرشتههای بسیار ظریفی به نام فیبریل (Fibril (وجـود دارنـد کـهشکل آنها برحسب نـوع غـضروف و کـاری کـه انـجام مـی دهند٬متفاوت است . سه نوع بافت غضروفی در بدن انسان وجود دارد:
۱ـ غضروف شـفاف (Cartilage Hyaline : ( در غــضروف شفاف فـیبریلها بـا رنگآمـیزی مـعمولی آشکـار نـبوده و بـه همین جهت بافت بین سلولی شفاف و یکنواخت است . ایـننوع غـضروف از سـایر انـواع در بـدن بـیشتر بـوده و انـتهای استخوانها را در سطح مفصلی میپوشاند. تیغه مـیانی بـینی وغضروف حنجره نیز از این نوع غضروف تشکیل شده است.
۲ـ غضروف ارتـجاعی (Cartilage Elastic : ( فـیبریلها زردرنگ بوده و خاصیت ارتجاعی آن بیشتر است مثل غضروفخارجی گوش.
۳ـ غضروف لیفی (Cartilage Fibre : ( فیبریلها کلفت تر بوده و سفیدرنگ هستند. خاصیت ارتـجاعی ایـن نـوع غـضروف بــــیش از ســایر غــضروفها است مــثل غــضروف دیسک بین مهره ای .
غضروف مفصلی در افراد بالغ
غضروف مفصلی در افراد بالغ از غضروف شـفاف تشکـیل شـده است. ضخامت غضروف مـفصلی در مـفاصل مـختلف مـتفاوت است . حتی در یک مفصل ضخامت غضروف در نـقاط مـختلف متفاوت است مثل در زانو ضخامت غضروف مفصلی بین ۲ تا ۴میلیمتر است . در صورت سالم بودن غضروف ضخامت آن تغییرنمیکند ولی در صـورت پـیدایش تـغییرات دژنـراتـیو٬ غـضروفمفصلی خوردگی پیدا کرده و ضخامت آن کم میشود. در بعضی
نقاط در اثر خوردگی غـضروف مـفصلی بـه کـلی از بـین رفـته واستخوان زیر آن آشکار میگردد.
استخوان و ساختمان استخوان
استخوان گرچه از بافت نسبتا سختی تشکیل شده است ولی نظیرسایر بافتهای زنده بدن دارای سلولهایی است که فـعالیت حـیاتی دارنـــد.
شکل ۱ـ۱ مقطع طولی و عرضی استخوان در زیر میکروسکوپ
سلولهای استخوانی (Osteocyte (و مـاده بـین سلولی (Matrix(تشکیل شده است. رسوب مواد آهکی در مـاده بـین سلولی استکــه بــاعث ســخت شـدن آن مـیشود. مـاده بـین سلولی بـافتاستخوانی به صورت تیغههای مدور٬ پهلوی هم قـرار گـرفته انـد.
این تیغه ها در مرکز خود مجرایی را کـه مـحتوی رگـهای خـونی ٬اعصاب و رگهای لنفی هستند احـاطه مـیکنند. هـر تـیغه بـه نـامLamella و مجرای مرکزی به نام مجرای هـاورس Haversian((Canal نامیده می شود. مجرای هاورس و تـیغه های اسـتخوانـیکه اطراف آن را احاطه کرده است (۵ تا ۶ عـدد) بـه نـام سـیستمهاورس (System Haversian ( نامیده میشود (شکل ۱ـ۱٫)
سلولهای استخوانی در حـفره های کـوچکی بـه نـام Lacunaقرار گرفته اند. این حفرهها به وسیله مـجاری بـاریکی بـا مـجرایهاورس مرتبط میشوند و مواد غذایی را از آنجا میگیرند. به نظرمیرسد که فاصله هر سلول استخوانی با مجرای هاورس بیشتر از۱/۰ مــیلیمتر نــباشد. از نــقطه نظر طــرز قـرار گـرفتن لیـه هایاستخوانی دو نوع استخوان وجود دارد: استخوان قشری یا مترا کم(Cortical یــا Compact (و اســتخوان اسـفنجی (Spongy یـاCancellous . (در اســتخوان مـترا کـم سـیستم هـاورس بـهطورفشرده پهلوی هم قرار گرفته است و در حقیقت فضایی بین آنـهاوجود نـدارد. درحـالی کـه در اسـتخوان اسـفنجی بـین تـیغه هایُر شـدهاستخوانی فضاهایی وجود دارد که غالبا از مغز استخوان است . تیغه های استخوانی در استخوان اسفنجی در امتداد نـیرویفشار وارد بر استخوان قرار گرفته اند.
امیدواریم که مقاله ی بریس و دستگاه حرکتی بدن مورد پسند شما واقع شده باشد. در مقالات بعدی به بررسی بربس و نقش آن در علم ارتوپدی می پردازیم.
بدون دیدگاه